Drempels om een gesprek aan te gaan

Moet z’n gesprek lang duren? Ik heb niet veel tijd

Je bent niet alleen. Veel zorgverleners en professionals kampen met tijdsgebrek.

De duur van het gesprek laten we aan jou en je beschikbare tijd over. Zelfs met een kort gesprek kan je al heel wat realiseren. Uit onderzoek blijkt dat een gesprek van 30 seconden de kans dat iemand stopt met roken anderhalve keer vergroot.

Met eenvoudige vragen zet je snel stappen in de goede richting. Het kan al voldoende zijn om een hardnekkig misverstand weg te nemen. Je kan ook het gesprek over verschillende contactmomenten spreiden.

Jouw doelstellingen in het gesprek zijn:

• het zelfvertrouwen van je cliënt vergroten;
• de gezondheid van de kinderen, de cliënt en eventuele andere bewoners verbeteren;
• de relatie tussen de cliënt en jezelf als zorgverlener versterken.

Ik wil de goede relatie met mijn cliënt behouden

Als je een persoonlijk gesprek met je cliënt goed aanpakt, kan dat net jullie band versterken. Toon respect en veroordeel niet. Probeer de motivatie om te blijven roken of in huis te roken te kaderen. Zet de motivatie van je cliënt in als stimulans om buiten te gaan roken.

• Respecteer de beslissing of visie van je cliënt, ook al ga je niet akkoord.
• Rond het gesprek af als de weerstand te groot is en probeer het later nog eens.
• Leg je erbij neer als je cliënt de informatie over stoppen en meeroken niet wil horen.

Ik kom van Pluto, de cliënt van Mars

Jouw cliënten kennen zichzelf het best. Zij kunnen dus aangeven welke veranderingen in hun leven haalbaar zijn en welke niet. Vaak weet je cliënt dat roken slecht is. Hierover discussiëren, dit blijven benadrukken of hem/haar proberen te overtuigen, werkt niet. Ofwel vergroot dit het schuldgevoel bij je cliënt, ofwel gaat de cliënt zich door jou minderwaardig voelen. Dit zorgt dan weer voor verdriet of boosheid en is niet bevorderlijk voor het verdere zorg- en begeleidingstraject.

• Neem geen belerende, alleswetende positie in tegenover je cliënt.
• Respecteer je cliënt en waak erover dat je je eigen waarden en normen niet aan hem of haar probeert op te leggen.
• Leg je neer bij de manier van leven van je cliënt, ook al gaan sommige gewoonten in tegen jouw gevoel.
• Geef je cliënt pas meer informatie als hij/zij zelf aangeeft dat te willen.

Ik rook zelf

Het is belangrijk dat je je cliënt niet benadert vanuit je eigen waarden en normen. Laat hem of haar zelf op zoek gaan naar de eigen mogelijkheden om rookgedrag aan te passen. In het gesprek hoeft jouw rookgedrag niet aan bod te komen. Maar het kan wel. Bijvoorbeeld als je bepaalde zaken herkent en erover kunt meepraten.

Ik vind andere thema’s belangrijker

Roken is een verslaving waaraan elke dag 21 mensen sterven in Vlaanderen en nog eens een veelvoud hiervan ziek wordt. Daarnaast heeft roken een impact op een groot aantal levensdomeinen. Zo is roken duur en vinden mensen die roken moeilijker werk en/of geschikte huisvesting. Stoppen met roken heeft dan weer een positief effect op zowel de fysieke als mentale gezondheid.

In huis roken is vaak weinig zichtbaar (tenzij voor de directe betrokkenen), maar wel zitten er dagelijks nog altijd 29.000 Vlaamse kinderen in tabaksrook. Dat blijkt uit onderzoek van KANTAR in opdracht van Kom op tegen Kanker, uitgevoerd in 2020. Vooral kinderen die door socio-economische omstandigheden al een verhoogde kans hebben op een minder goede gezondheid, zijn hier opnieuw het slachtoffer.

Daarom loont het om mee te werken aan een oplossing voor meerokende kinderen. Enkele bijkomende argumenten:

• De oplossing is relatief eenvoudig: buiten roken.
• Ouders zijn vaak bereid om het probleem op te lossen.
• Een rookvrije omgeving is steeds meer de norm in onze samenleving. Zeker op plaatsen waar veel kinderen komen, zoals speel- en sportterreinen.

Als je cliënt erin slaagt om niet meer in huis te roken, dan geeft dat een boost aan zijn zelfvertrouwen. Het is hem of haar gelukt! Bovendien is de eerste stap naar stoppen met roken gezet.

Ik bemoei me liever niet met het privéleven van mijn cliënt

Praten over stoppen met roken en buiten gaan roken is inderdaad een gevoelige kwestie, zeker als de kinderen onvrijwillig meeroken. Het gesprek kan de indruk wekken dat je je wil bemoeien met de opvoeding van de kinderen van je cliënt en met zijn privéleven.

Toch kan zo’n gesprek de relatie met je cliënt ten goede komen. Als je het goed aanpakt tenminste. Bereid je daarom voor met de informatie en tips die je vindt op deze site.

Je kunt je cliënt motiveren om zijn gedrag aan te passen. Dat betekent niet dat jij beslist hoe hij/zij het (privé)leven moet inrichten. Maar wel dat je hem helpt zoeken naar eigen mogelijkheden en haalbare oplossingen in zijn leven. Uiteindelijk beslist de cliënt zelf.

Ik vind geen aanleiding voor een gesprek over meeroken of stoppen

Het thema ‘niet in huis of in de auto roken’ komt meestal niet spontaan aan bod. Dat blijkt uit onderzoek bij zorgverleners. Het is geen ‘top of mind’-thema, want het speelt zich af in de privésfeer. Als het toch wordt besproken, dan gebeurt dit eerder éénmalig dan systematisch.

Sensibilisatiematerialen kunnen een goede aanleiding zijn voor een gesprek. Materialen over stoppen met roken kan je vinden op Tabakstop. Specifiek voor zwangere vrouwen en hun partner kan je gebruik maken van de materialen op rookvrijstart.be.

Kom op tegen Kanker en Gezond Leven hebben heel wat campagnematerialen ontwikkeld die je kan gebruiken wanneer je een gesprek hebt over niet meer binnen roken. Je kunt ze op gezondleven.be bestellen.

Ga er niet van uit dat je cliënt of patiënt niet geïnteresseerd is in dit onderwerp. Veel rokers willen stoppen. Daarnaast weten we ook uit eigen onderzoek dat veel ouders het beste willen voor hun gezin, maar dat ze de invloed van passief roken op de gezondheid van hun kinderen vaak nog onderschatten. Er bestaan nog altijd veel misverstanden over binnen roken. Je zult je cliënt dus zeker iets kunnen bijbrengen. Meer nog, je gesprek kan voor rokers uit dit gezin de doorslag geven om niet meer in huis te roken of om de stap te zetten naar stoppen met roken.