Cijfers
Meten is weten. Cijfers bieden waardevolle informatie voor het uitwerken en implementeren van preventie-initiatieven. Ze wijzen op aandachtspunten en kansen.
Hoe gaat het met de Vlaming? Hoe gaat het met onze jongeren? Wat weten we over de aan- of afwezigheid van psychische problemen? Hoe ervaren mensen hun mentaal welbevinden? Kortom, hoe tevreden zijn ze met hun leven en hoe gelukkig zijn ze?
Er bestaat geen eenduidig allesomvattend onderzoek met daarin alle informatie over de geestelijke gezondheid van de bevolking. Sommige onderzoeken richten zich naar de hele bevolking, in Vlaanderen, België of internationaal. Bepaalde onderzoeken zijn gericht naar subgroepen, zoals jongeren.
Soms ligt de focus op de aan- of afwezigheid van psychische problemen of de geestelijke (on)gezondheid. In andere onderzoeken tracht men het mentaal welbevinden, ook wel de subjectieve geestelijke gezondheid genoemd, in kaart te brengen.
Dit ligt in lijn met de definiëring van geestelijke gezondheid in het tweevoudig continuüm model van Keyes.
Lees er hier meer over. In sommige onderzoeken vinden we een mix van resultaten.
Als we de meest recente cijfers onder de loep nemen, zien we dat er nog heel wat uitdagingen voor ons liggen. Veel mensen hebben geen optimale geestelijke gezondheid.
Volgens Zorgnet-Icuro kampt 22% van van de Vlamingen met een psychische stoornis. Dat wil zeggen dat bij die personen een diagnose gesteld is van bijvoorbeeld een angststoornis, depressie, eetstoornis, ... Volgens de gezondheidsenquête van Sciensano is de groep Vlamingen die psychische problemen ‘ervaart’ nog groter, met name 33%. Hier gaat het ook over mensen die geen diagnose hebben, maar zich wel bijvoorbeeld angstig of depressief voelen en dat zelf zo rapporteren.
De Vlaamse zelfmoordcijfers blijven een pijnlijke realiteit. In 2019 overleden in Vlaanderen 960 personen ten gevolge van suïcide. Dit cijfer ligt 1,35 keer hoger dan het Europese gemiddelde.
Via de Preventiebarometer en de gezondheidsenquête van Sciensano wordt o.a. gepeild naar de algemene levenstevredenheid van mensen. 2 op 10 volwassenen ervaren een hoge levenstevredenheid. 1 op 10 heeft een lage tevredenheid. De middengroep ervaart eerder een matige tevredenheid.
Deze conclusies zijn vergelijkbaar met wat we zien bij jongeren. Uit de HBSC-studie vanuit de UGent blijkt dat ook bij de jongeren 1 op 10 niet tevreden is over het leven. Eenzelfde resultaat zien we op basis van de JOP-bevraging die aantoont dat 1 op 10 jongeren zich zelden of nooit positief voelt.
Ontdek hieronder meer info over een aantal relevante onderzoeken.
Onderzoek Zorgnet Icuro
Cijfers over psychische stoornissen bij de brede bevolking in Vlaanderen.
Bevraging bij 6400 Vlamingen in 2023
Uit dit onderzoek blijkt dat 1 op 5 volwassen Vlamingen één of meerdere psychische stoornissen vertoont.
Meer specifiek gaat het over:
Opvallend, de helft van de externaliserende stoornissen start vóór de leeftijd van 18 jaar. Bij een kwart is dat al vóór 13 jaar. Op jonge leeftijd gaat het vooral over eetproblemen en problemen met het beheersen van woedeaanvallen en ander impulsief gedrag.
Meer info en meer resultaten vind je hier:
www.zorgneticuro.be/nieuws/monitoring-van-de-psychische-gezondheid-vlaanderen-zorgnet-icuro-presenteert-voor-het-eerst
Preventiebarometer geestelijke gezondheid Sciensano
Een studie naar intenties, attitudes en vaardigheden rond gezondheidsbevordering in de Vlaamse bevolking.
Onderzoek bij 3000 volwassen Vlamingen in 2022
Uit deze studie blijkt dat 3 op de 10 personen een slechte geestelijke gezondheid melden. Vrouwen, 18-54-jarigen, lager opgeleiden en mensen die aangeven moeilijk rond te komen met hun huishoudinkomen, rapporteren vaker een slechte geestelijke gezondheid.
De volwassen Vlamingen gaven in 2022 hun leveneen gemiddelde score van 7,3/10:
Gezondheidsenquête Sciensano
Deze nationale Gezondheidsenquête (Health Interview Survey — HIS) geeft een algemene kijk op de evolutie van de voornaamste gezondheidsproblemen bij de bevolking en hun levensstijl, die vaak bepalend is voor de gezondheid.
Enquête bij ca. 8000 Belgen vanaf 15 jaar in 2018
Deze studie toont vergelijkbare resultaten met betrekking tot de levenstevredenheid met de hierboven beschreven resultaten van de Preventiebarometer:
Meer info en meer resultaten vind je hier:
www.sciensano.be/nl/projecten/gezondheidsenquete-0
Vlaamse zelfmoordcijfers
In het kader van het VAS III (Vlaams Actieplan Suïcidepreventie) worden actuele cijfergegevens gebundeld.
- In 2019 overleden in Vlaanderen 960 personen - 702 mannen en 258 vrouwen - ten gevolge van suïcide. Wanneer we de Vlaamse suïcidecijfers vergelijken met andere Europese landen, dan liggen die 1,35 keer hoger dan het Europese gemiddelde.
- In 2020 waren er naar schatting ongeveer 9181 personen die als gevolg van een suïcidepoging op spoed terechtkwamen. Dat zijn 25 suïcidepogingen per dag.
Meer info en meer resultaten vind je hier:
Vlaams Actieplan Suïcidepreventie | Zelfmoord 1813
Feiten en cijfers | Zelfmoord 1813
HBSC (Health Behaviour in School-aged Children)-studie – UGent
Onderdeel van een internationale studie over gezondheid, gezondheidsgedragingen en de sociale context van jongeren.
Bevraging bij ca. 20.000 jongeren van 11 tot 18 jaar in 2022
Uit deze studie blijkt dat de meerderheid van de jongeren vrij tevreden is over hun leven. Daarnaast ervaart een aanzienlijk aantal wel mentale moeilijkheden:
- 9 op 10 jongeren is vrij tot zeer tevreden met hun leven;
- 7 op 10 vinden hun metaal welbevinden goed;
- 1 op 3 voelt zich soms humeurig, zenuwachtig, ongelukkig en/of ervaart slaapproblemen;
- 1 op 5 heeft soms zelfmoordgedachten;
- iets minder dan 1 op 5 stelt zelfbeschadigend gedrag (zoals snijden in de arm).
Meer info en meer resultaten vind je hier:
www.jongeren-en-gezondheid.ugent.be
JOP-monitor
Grootschalige bevraging over de leefwereld van jongeren, uitgevoerd door JOP, Jongeren Onderzoeksplatform = een interdisciplinaire samenwerking van UGent, VUB en KULeuven. JOP is het wetenschappelijk Steunpunt Jeugd (2021-2025).
Bevraging bij meer dan 7000 jongeren tussen 12 en 25 jaar over verschillende aspecten van hun leven in 2023:
World Happiness Report 2023
Dit rapport biedt o.a. een rangschikking op basis van het ‘happiness’-gevoel in verschillende landen.
Met een gemiddelde score van 6,86 op 10 staat België op de 17de plaats. Finland trekt de lijst met een gemiddelde score van 7,80 op 10.
Meer info en meer resultaten vind je hier:
www.worldhappiness.report