Fijn stof
Fijn stof inademen beïnvloedt de werking van je luchtwegen, je longen, je hart en je bloedvaten. Of je er ook ziek van wordt, hangt af van je eigen gevoeligheid en de hoeveelheid en het soort fijn stof dat je inademt. Schakel mogelijke fijn stof bronnen in huis (sigarettenrook, verbrandingsgassen van slecht werkende stooktoestellen,...) uit en ventileer 24u/24 voor voldoende luchtverversing. Buitenshuis kies je bij korte afstanden voor de fiets of ga je te voet en mijd je drukke wegen.
Wat is fijn stof?
Fijn stof is een verzamelnaam voor kleine, onzichtbare, zwevende deeltjes die zowel in de lucht binnenshuis als buitenshuis voorkomen. Ze ontstaan door industrie, landbouw, het verkeer, onze huishoudens, het roken van sigaretten of door natuurverschijnselen (bijv. vulkaanuitbarstingen). De deeltjes bestaan meestal uit allerlei stoffen die schadelijk zijn voor je gezondheid.
Gevolgen voor de gezondheid?
Fijn stof inademen, veroorzaakt mogelijk ziektes van de luchtwegen, de longen, het hart en de bloedvaten. Door de huidige fijn stof concentraties in de lucht verliezen we met z'n allen de meeste gezonde levensjaren vergeleken met andere milieuvervuilende stoffen waarmee we in contact komen. Een gezond levensjaar is een jaar dat je zonder beperkingen (bijv. door ziekte) doorbrengt. Per Vlaming verlies je ongeveer 1 gezond levensjaar door fijn stof.
De individuele verschillen zijn echter groot. Je kan dus moeilijk voorspellen of jij gezondheidsklachten zal krijgen door het inademen van fijn stof. Heel wat factoren spelen een rol: welk fijn stof je inademt, hoeveel en hoe lang je dit inademt en hoe je lichaam hierop reageert.
(Ongeboren) kinderen, ouderen en mensen met chronische luchtwegziektes of hart- en vaatziektes zijn gevoeliger voor fijn stof. Ze worden mogelijk sneller ziek of hun al aanwezige ziekte verergert.
Vooral als er veel meer stofdeeltjes dan gewoonlijk in de lucht voorkomen (bijv. bij smogperiodes) voelen zieke of gevoelige mensen dat sneller dan gezonde mensen. Gelukkig verminderen de klachten meestal weer snel als deze periodes voorbij zijn en de lucht terug minder fijn stofdeeltjes bevat.
Behoor je niet tot een gevoelige groep, dan ontwikkel je waarschijnlijk op korte termijn niet snel gezondheidsklachten. Toch is er nog steeds een kans dat je op lange termijn wel ziek wordt door blootstelling aan fijn stof. Fijn stof speelt immers een rol in de ontwikkeling van chronische ziektes, zoals sommige kankers (bijv. longkanker).
Hoe word je blootgesteld?
Omdat fijn stof voorkomt in zowel de binnen- als buitenlucht, komt er bij elke inademing een zekere hoeveelheid in je lichaam terecht. Hoe kleiner deze stofdeeltjes, hoe dieper ze in de luchtwegen geraken als je ze inademt. Zo vormen ze op korte of lange termijn een bedreiging voor je gezondheid.
Hoe blootstelling beperken?
Beperk de bronnen van fijn stof in je eigen huis. Maak van je huis een rookvrij huis, want tabaksrook is een bron van fijn stof en andere ongezonde stoffen. Ook bij stoken komt fijn stof vrij. Hoe efficiënter en vollediger de verbranding, hoe minder fijn stof er vrij komt.
Ventileer en verlucht dagelijks je woning, zo heb je minder fijn stof en andere schadelijke stoffen in de lucht. Zorg zeker voor voldoende verluchting tijdens het stoken, dan is er genoeg zuurstof voor een goede verbranding en worden verbrandingsgassen en fijn stof sneller afgevoerd.
Het fijn stof in de buitenlucht wordt vooral veroorzaakt door de verwarming van gebouwen, de land- en tuinbouw en het verkeer. Je kan je blootstelling beperken door bijvoorbeeld plekken met veel verkeer te mijden en bij smogperiodes de aanbevelingen te volgen. Draag ook zelf je steentje bij aan een betere luchtkwaliteit en verplaats je zoveel mogelijk met de fiets of te voet, stook niet of stook slim,...
Normen
De Europese Unie (EU) stelde richtlijnen op voor de lidstaten die hen o.a. verplicht om de hoeveelheid fijn stof in de lucht te meten en op te volgen. Als er meer fijn stof voorkomt dan toegelaten, dan legt de EU maatregelen op die moeten zorgen voor minder fijn stof. De Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) wijst bijkomend op de gevaren van te hoge fijn stof hoeveelheden in de lucht. De WGO waarschuwt zelfs dat ook al worden de regels van de EU opgevolgd, er nog steeds nadelige effecten op de gezondheid te verwachten zijn.
Meer weten over fijn stof?
De Vlaamse Milieumaatschappij informeert je verder uitgebreid over o.a. de oorsprong en de samenstelling van fijn stof. Je komt er ook meer te weten over de normen voor fijn stof die van toepassing zijn.
Meer weten?
Neem contact op met de medisch milieukundige van het Logo van je regio.
