Rookbeleid in de gezins- en groepsopvang
Een rookbeleid in je kinderdagverblijf of als onthaalhouder, hoe pak je dat aan? De focus ligt hier op het rookgedrag van de personeelsleden, ouders en derden in de buurt van de opvang.
Waarom inzetten op niet roken?
Voorkomen van blootstelling aan tabaksrook
Mensen die niet roken, kunnen nog steeds rook inademen van de rokers rondom hen. Dit wordt passief roken genoemd. Die rook bevat meer dan 4.000 verschillende chemische en giftige stoffen. Het is niet alleen vervelend, maar ook erg gevaarlijk, zowel voor kinderen als voor volwassenen. Deze stoffen kunnen longproblemen veroorzaken, verhogen de kans op wiegendood, huidproblemen, astma, ...
Voorkomen van derdehandsrook
Daarnaast bestaat er ook derdehandsrook. Dat zijn de giftige stoffen die blijven hangen in je kleding, zetels, stof, de vloer, … lang nadat de sigaret is gedoofd. Het is een bedreiging voor de gezondheid van baby’s, peuters en kinderen. Derdehandsrook kan longproblemen en droge hoest veroorzaken.
Hoe zet je in op een rookvrije kinderopvang?
Er zijn een aantal wettelijke verplichtingen, maar het is beter om als kinderdagverblijf en onthaalouder verder te gaan dan de wet. Dat is goed voor de gezondheid van je baby’s en peuters én voor het personeel. De checklist geeft je inspiratie om net dat stapje verder te gaan.
Een rookvrije kinderopvang
Minimale wettelijke verplichting
Binnen mag er wettelijk niet gerookt worden. Is de opvang in een privéwoning, bijvoorbeeld bij een onthaalouder? Dan mag er volgens de wet wel in de aanliggende privéruimten gerookt worden. Voor werknemers van een kinderdagverblijf kan volgens de wet een rookruimte voorzien worden. Dit raden we in de praktijk niet aan.
Vanaf 2025 mag er niet meer gerookt worden in een perimeter van 10 meter rond de ingang van kinderdagverblijven. Dit geldt voor iedereen die binnenkomt of buitengaat. Personeel, ouders, … mogen wettelijk in deze zone niet roken. Dit rookverbod geldt niet voor passanten en buren. Bij gezinsopvang is dit rookverbod enkel tijdens de opvanguren van kracht.
Met roken bedoelen we zowel het roken van tabaksproducten als van elektronische sigaretten of e-sigaretten.
Checklist voor een rookvrije kinderopvang
- Maak de plekken in openlucht rookvrij voor personeelsleden, ouders, leveranciers, ...
- Maak als onthaalouder je huis rookvrij. Vraag dat er niet gerookt wordt in nabijgelegen ruimten, ook niet na de opvanguren. Zo voorkom je blootstelling aan tabaksrook.
- Het beste is om altijd buiten te roken, uit het zicht van de kinderen.
- Spreek met medewerkers af dat ze niet roken tijdens de opvanguren en tijdens uitstapjes met de kinderen.
- Maak festiviteiten rookvrij.
- Verwijder asbakken op rookvrije plekken.
- Spreek personeelsleden, ouders en derden aan als ze roken op een rookvrije plek.
Tip: schrijf de rookvrije afspraken in het huishoudelijk regelement, in de overeenkomst met de ouders, onthaalbrochure, ... Zo kan je er altijd naar verwijzen als er toch iemand rookt op de rookvrije plek. Neem ook de e-sigaret op.
Vanaf [datum] maakt [naam terrein] zijn terreinen rookvrij. We vinden de gezondheid van onze kinderen belangrijk. Daarom vragen we om op heel het terrein niet te roken (ook geen e-sigaretten). Deze afspraak is 24 uur per dag en 7 dagen per week van toepassing voor iedereen die het terrein betreedt.
Communiceer de afspraken om je opvang rookvrij te houden op verschillende manieren, zowel schriftelijk als mondeling. Bijvoorbeeld in het kennismakingsgesprek.
Link je rookvrije plekken aan Generatie Rookvrij. Deze organisatie streeft naar een maatschappij waarin ieder kind dat vanaf 2019 wordt geboren, rookvrij kan opgroeien. Ook kinderopvang kan hier een rol spelen. Bij Generatie Rookvrij vind je signalisatiemateriaal.
Kinderen beschermen tegen derdehandsrook
Hoe kan de kinderopvang personeelsleden die roken helpen? Hoe kan je als onthaalouder zelf stoppen met roken?
Minimale wettelijke verplichting
Er zijn geen wettelijke verplichtingen om kinderen tegen derdehandsrook te beschermen.
Checklist voor een rookvrije kinderopvang
- Spreek met medewerkers af dat ze niet roken tijdens de opvanguren en tijdens uitstapjes met de kinderen. Zo komt er geen neergeslagen rook mee terug naar binnen.
- Als medewerkers toch mogen roken, bv. tijdens een pauze, laat hen dan altijd buiten roken en vraag hen om een jas aan te doen of van kledij te wisselen. Na het roken worden de handen best grondig gewassen voor kinderen worden opgepakt.
Tip: derdehandsrook is vaak niet gekend. Het kan relevant zijn om je medewerkers te informeren over deze problematiek.
Het personeel helpen bij het stoppen met roken
Minimale wettelijke verplichting
Er zijn geen wettelijke verplichtingen om je personeel te helpen bij het stoppen met roken.
Checklist voor een rookvrije kinderopvang
- Motiveer personeelsleden die roken om te stoppen. Maak hen bekend met de verschillende hulpmiddelen die beschikbaar zijn. Dat kan je doen met deze folder, affiche, beeldscherm en afbeelding.
- Organiseer rookstopbegeleiding voor je medewerkers. Als er verschillende mensen wensen te stoppen, kan je die als organisatie zelf aanbieden. Meer informatie hoe je dat kan organiseren vind je hier. Je kan eventueel ook de ouders betrekken.
Een concreet rookbeleid uitwerken?
Wil je het rookbeleid van jouw opvang concreter uitwerken, dan kan je hiervoor onze instrumenten gebruiken:
- Gebruik HET STAPPENPLAN om stap voor stap een beleid rond roken uit te werken.
- Om de beginsituatie in kaart te brengen kan je de GEZONDHEIDSMATRIX gebruiken. In deze matrix kan je alle acties rond alle rookthema's bundelen om een globaal overzicht te krijgen van jouw rookbeleid. Zo ontdek je rond welke strategieën en op welke niveaus er al veel gedaan wordt, en waar er nog hiaten zijn.
- Tijdens het uitwerken en uitvoeren van de acties moet je rekening houden met enkele SUCCESFACTOREN. Zo wordt je kans op slagen veel groter!