UGent en Gezond Leven starten uitgebreid onderzoek naar ‘lege brooddozen’ in Vlaanderen

Lieve Blancquaert maakte er al in 2021 een fotoreportage over, maar mede door de energiecrisis en de hoge voedselprijzen is het probleem van de lege brooddozen alleen maar acuter geworden. De verhalen tonen de nood aan gezonde, betaalbare schoolmaaltijden, en dan vooral bij kinderen en jongeren in een maatschappelijk kwetsbare situatie. Gezond Leven en wetenschappers van de Universiteit Gent willen daarom inzicht krijgen in deze problematiek en mogelijke oplossingen aanreiken. Zo zal de voedingskwaliteit van brooddozen in kaart gebracht worden. Er wordt nagegaan welke factoren bepalen waarom ouders en kinderen al dan niet kiezen voor de aangeboden schoolmaaltijd. Ook wordt er gekeken naar wat scholen zou helpen om de toegankelijkheid van hun maaltijden te verhogen, zodat er meer gebruik van wordt gemaakt.

Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Hilde Crevits: "Aan de hand van dit wetenschappelijk onderzoek willen we weten hoe groot de problematiek is en wat de oorzaken zijn. Daar bestaan momenteel nog geen cijfers over. Door de aanbevelingen in dit onderzoek zullen we meer inzicht krijgen en gerichte beslissingen en beleidskeuzes kunnen maken, vooral in het belang van kwetsbare kinderen en jongeren."

Veel onbeantwoorde vragen

"Tot dusver zijn er nog geen cijfers over de problematiek van de 'lege brooddozen' in Vlaanderen. Dit onderzoek zal ons eindelijk in staat stellen om hierover onderbouwde uitspraken te doen", zegt prof. dr. Wendy Van Lippevelde, professor in Gezondheidsbevorderend consumentenonderzoek aan de UGent. "Bovendien zal het onderzoek ook een ruimer beeld schetsen van wat kinderen qua (gezonde) voeding meebrengen naar school. Deze inzichten zijn cruciaal om in een volgende stap gerichte acties op te zetten en vormen tevens de basis om de effecten van toekomstige lokale en grootschalige (beleids)acties te monitoren."

Zowel in België als in het buitenland worden er al verschillende initiatieven rond schoolmaaltijden genomen. Maar daarvan zijn de (kosten)effectiviteit, barrières en/of succesfactoren nog niet altijd gekend. "Er duiken langs alle kanten allerlei oplossingen op voor de lege brooddozenproblematiek, waarvan we niet weten of het de juiste zijn", zegt dr. Jolien Plaete, senior stafmedewerker voeding bij Gezond Leven. "Dit onderzoek is nodig om te kijken of bijvoorbeeld het aanbieden van gratis schoolmaaltijden aan iedereen in Vlaanderen wenselijk en haalbaar is. Of moet er voor andere formules gekozen worden, zoals gratis of goedkopere maaltijden enkel voor kleuters? Of enkel voor kinderen in een maatschappelijk kwetsbare situatie? En hoe pas je dat dan toe? Is enkel de prijs van de maaltijden van belang of ook het soort maaltijd dat scholen voorzien? Misschien hoeft het geen volledig gratis lunch te zijn, maar enkel gratis soep en een broodmaaltijd? Dat zijn dus heel veel vragen die we graag beantwoord willen zien. Want evengoed bied je gratis schoolmaaltijden aan en kiezen zij die het nodig hebben er toch niet voor omdat er andere dingen spelen, zoals bijvoorbeeld het feit dat ouders dan ook moeten betalen voor het middagtoezicht."

Goede redenen voor betaalbare, gezonde schoolmaaltijden

Er zijn veel goede redenen om betaalbare, gezonde schoolmaaltijden te voorzien. Kinderen brengen veel tijd door op school. Het is dus de ideale plek om hen te laten kennismaken met gezonde en milieuverantwoorde voeding. Daarnaast is een gezonde lunch een stap in de goede richting om gezondheidsproblemen te voorkomen en om ervoor te zorgen dat kinderen elke dag een gezonde maaltijd voorgeschoteld krijgen.

Ondanks de daling van aangeboden warme maaltijd op school, zijn er de voorbije jaren al veel inspanningen gedaan om scholen te ondersteunen om de schoolmaaltijden gezonder te maken (bv. praktische richtlijnen, opleiding, ...). We zien echter dat slechts ongeveer 1 op 3 kinderen en jongeren de lunch op school eet.

Hier kan je meer lezen over toegankelijke schoolmaaltijden.