Snurken aanpakken? Zorg voor een gezonde leefstijl!

De luidste snurk die in het Guinness Book of Records werd opgetekend, is die van de Zweed Kare Walkert. Bij hem werd 93 decibel geregistreerd, te vergelijken met het geluid van een grasmaaier of luide haardroger naast je oor. Dat volume is misschien uitzonderlijk, snurken is dat niet. Meer zelfs, het is een ware pandemie, net zoals COVID-19 dat was. Het zijn niet onze woorden, maar die van prof. Miche De Meyer, verbonden aan de VUB en het Gentse Jan Palfijn ziekenhuis. Zij schreef een doctoraatsonderzoek over het thema. “Natuurlijk gaat het hier niet om een virus, maar het probleem is even ernstig. Bekijk de cijfers”, zegt ze. “Wereldwijd werden 0,7 miljard mensen getroffen door COVID-19, terwijl in de groep van 20 tot 80 jaar maar liefst 4 miljard mensen snurken! Dan kan je wel van een pandemische omvang spreken.”

Serieuze overlast

Iemand die rustig in- en uitademt, produceert ongeveer 25 tot 30 decibel. Een gemiddelde snurker gaat al snel boven de 35 decibel. Bij waarden van 45 decibel is er sprake van serieuze overlast. Ook in ons land gaat in menig slaapkamer ’s nachts het geluidsniveau door het dak: 3,5 miljoen van de 18- tot 65-jarigen heeft last van niet-medisch gecompromitteerd snurken. Wat betekent dat er geen onderliggende slaapapneu is. Het snurken wordt dan bijvoorbeeld veroorzaakt door een verkoudheid, of het begin van een vernauwing in de bovenste luchtweg. 580.000 Belgen hebben een vorm van medisch gecompromitteerd snurken, ook slaapapneu genoemd.

Wat is snurken precies?

Prof. De Meyer: “Een alarm dat afgaat. Het is een geluidssignaal voor een onderliggend probleem: het geeft aan dat de doorgankelijkheid van je bovenste luchtweg gestoord is. Die kan volledig of gedeeltelijk vernauwd zijn. Die vernauwing kan aangeboren zijn, maar in het merendeel van de gevallen heeft het te maken met overgewicht. Het keelvet en het vet in de spierschede drukken dan op de keel en luchtwegen als je neerligt.”

En wat is slaapapneu?

“Bij het obstructieveslaapapneusyndroom (OSAS) is er niet alleen een snurk, maar stopt de ademhaling tijdens de slaap ook gedurende periodes van meer dan 10 seconden. Dat komt omdat in liggende houding de basis van de tong, het slappe gedeelte van het gehemelte, de huig of te grote amandelen de luchtpijp of het strotklepje afsluiten. Ook te smalle neusgangen, te grote neusschelpen, een te dikke tong en anatomische afwijkingen aan de kaakbeenderen kunnen een oorzaak zijn.”

Wanneer moet je het probleem aanpakken?

“Als er minder dan 5 apneus per uur optreden, hoef je niet meteen iets te doen. Tenzij het snurkgeluid aanhoudt en storend is voor de directe omgeving. Dan kan je advies inwinnen van een NKO-arts of tandarts om de oorzaak te achterhalen. Vanaf 5 zit je in de oranje zone, vanaf 15 spreken we van zware apneu. Het stellen van de diagnose is belangrijk omdat OSAS kan leiden tot een verhoogd risico op ongevallen, zowel thuis, als op het werk en in het verkeer. Soms veroorzaakt het ook hoge bloeddruk, een grotere kans op diabetes en mogelijk zelfs hart- en vaatziekten. Nu, ik vind dat er ook ingezet moet worden op die mensen die ‘slechts’ 5 tot 15 apneus hebben. Want ook de bedpartner draagt daar de gevolgen van. En dat zijn véél mensen, als je weet dat 60% van de snurkers samen met iemand anders slaapt. Het is bewezen dat die bedpartners meer slaapmiddelen nemen - wat niet onschadelijk is - en dat er relatieproblemen ontstaan.”

Hoe kan je snurken behandelen?

“Eerst is er een goede diagnose nodig. Je slaappatroon moet worden geanalyseerd, maar ook je hele orofaciale systeem (kaak- en aangezicht) moet onderzocht worden door een tandarts en NKO-specialist. Ook de longen moeten worden bekeken. Op basis van die resultaten kan je een individueel profiel maken van de patiënt en kan die in therapie gaan.”

Wat houdt zo’n therapie in?

“Boven de 15 apneus kan je ‘s nachts een CPAP (Continuous Positive Airway Pressure) gebruiken, een masker met pomp die voor een constante positieve druk in de luchtwegen zorgt, waardoor de mond- en keelholte openblijven. Een andere mogelijkheid is een MRA (mandibulair repostitieapparaat). Dit is een mondbeugel die tijdens de slaap de onderkaak in beperkte mate naar voren brengt. Zo krijgt de bovenste luchtweg maar ruimte, waardoor het snurken en ademstops afnemen.”

Zijn er nog opties?

“Ook mond-kaak- en aangezichtschirurgie is mogelijk om de boven- en onderkaak te verruimen. Dan worden de botstructuren verplaatst om de tong meer ruimte te geven en de obstructies van de bovenste mond- en keelholte te verwijderen. Nog een mogelijkheid is om de hypoglossuszenuw (zenuw in de tongspieren) te stimuleren met een sensor, maar dat is geen standaardbehandeling. En daarnaast is het belangrijk dat patiënten bewegen en afvallen om zo hun overgewicht aan te pakken.”

Het aantal snurkers stijgt. Hoe komt dat?

“Door onze ongezonde levensstijl. We bewegen te weinig en er zijn steeds meer mensen met overgewicht. En dat is een vicieuze cirkel. Je snurkt omdat je overgewicht hebt. Maar door die verstoorde slaap, zal je gewicht nog toenemen. Als je geen goed slaappatroon hebt, krijg je immers een verstoring van je hormonenhuishouding. En het zijn je hormonen die je vetgehalte meebepalen.”

Wat zou je graag veranderd zien in de benadering van de snurkproblematiek?

“Veel snurkers schamen zich en praten er niet over. Maar er moet meer alertheid, meer bewustzijn komen, zowel bij de patiënten als bij de zorgverstrekkers. Van zodra er een snurk is, zou de bedpartner aan de alarmbel moeten trekken en zou de snurker gemotiveerd moeten worden er iets aan te doen. Vandaag hebben artsen er nog veel te weinig aandacht voor. Ze zouden standaard 3 vragen moeten stellen: ‘Snurk je? Ben je vermoeid? Heb je een stokkende adem die geobserveerd is?’ Het bewustzijn en de attitude moeten dringend veranderen.”

Hoe komt het dat er zoveel mensen snurken en er toch zo weinig aandacht voor is?

“Omdat het nog steeds niet serieus wordt genomen. Het is ook geen gemakkelijke materie. Want wat is een snurk en wat niet? Wanneer is het gewoon luid ademen? Hoe definieer je het verschil tussen een snurk en een vogel die fluit? Hoe meet je het? Want elk achtergrondgeluid moet weggefilterd worden. Dat maakt het allemaal heel complex.”

Kunnen we preventief iets doen?

“Magere mensen snurken ook, maar het is toch belangrijk om je lichaamsvet onder controle te houden. Een gezonde leefstijl is essentieel. Zoals er via de voedings- en bewegingsdriehoek aanbevelingen en handvatten worden gegeven om beter te eten en meer te bewegen, zou er ook voor slaap een advies of instrument moeten ontwikkeld worden dat helpt om betere gewoonten aan te nemen. Op die manier zullen snurkers zich bewust worden van het probleem en er hopelijk iets aan doen.”