Laatste ontwikkelingen tabak
Het Vlaams Instituut Gezond Leven bundelt elke vier maanden nieuws en achtergrond over tabak. Lees het in de nieuwsbrief of lees hier onze artikels online
Hip hip hoera: algemeen rookverbod op school!
Voortaan geldt er een algemeen rookverbod op school. Dat wil zeggen 24 op 24 en 7 op 7. Het rookverbod geldt voor iedereen die de school betreedt: personeel, leerlingen én bezoekers.
Het goede voorbeeld geven aan minderjarigen
Dit algemene rookverbod versterkt de voorbeeldfunctie van de scholen en helpt mee om een omgeving te creëren waarin kinderen en jongeren worden gestimuleerd om rookvrij te blijven.
De nieuwe regelgeving in de scholen wordt daarom gelinkt aan het kader van Generatie Rookvrij. De signalisatiematerialen zullen het logo van Generatie Rookvrij dragen. Een rookvrije school draagt immers bij aan het grote doel van dit nieuwe kader: kinderen en jongeren het goede voorbeeld geven door niet te roken en mee inzetten op het creëren van een eerste rookvrije generatie in ons land.
Nieuwe regelgeving, nieuwe vragen
Wie met vragen zit over het rookverbod of rookbeleid op school kan terecht op de pagina’s van Gezonde School. Naast info over de nieuwe wetgeving (wanneer? Voor wie? Waar? Wat? Buiten het schooldomein?) vind je hier handvaten voor een goede aanpak. Hoe communiceer je over de nieuwe wet op school? Hoe kan je een rookvrij schooldomein handhaven? Hoe een effectief sanctioneringsbeleid uitbouwen?
Nieuwe regelgeving roept ook heel wat praktische vragen op. Voor wie geldt het rookverbod? Mag je roken net buiten de schoolpoort? Mag er gerookt worden tijdens schooluitstappen? Waarom zo’n algemeen rookverbod invoeren? Kan een personeelslid de instelling verlaten om te gaan roken? Moet de directie er nu voor zorgen dat rokende personeelsleden stoppen? Wat met leerlingen die niet zonder sigaret kunnen? Gezond Leven geeft antwoord op de meest voorkomende vragen.
Verenigde Naties en WHO: niet genoeg aandacht voor milieu-impact van tabak
De hele productie- en consumptiecyclus van tabak heeft een verwoestend effect op het milieu, dat zeggen de Verenigde Naties. Jaarlijks worden er ook 4,5 triljoen sigarettenpeuken weggegooid, goed voor 1,69 miljard pond giftig afval.
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) roept daarom regeringen op om de tabakslandbouw beter te reguleren en tabakstelers aan te moedigen om over te stappen op milieuvriendelijke alternatieve gewassen.
In de UK lanceert Keep Britain Tidy een campagne om consumenten bewust te maken van de ecologische gevolgen van de miljoenen sigarettenpeuken voor de oceanen. Er wordt onder meer ingezet op de sensibilisatie van rokers en op draagbare asbakken voor rokers. Goed en wel, maar dit zijn ook de oplossingen voor het tabaksmilieuprobleem die de tabaksindustrie zelf sterk promoot.
Framen van het peukenprobleem door de tabaksindustrie
De tabaksindustrie vreest al decennia verantwoordelijk te worden gehouden voor het afvalprobleem en de ecologische impact van tabak. Daarom lobbyt ze wereldwijd voor een milieubeleid dat de maatregelen die haar pijn zullen doen moeten af- of uitstellen. De kern van haar houding is het afwijzen van de verantwoordelijkheid voor de milieugevolgen van tabaksproductie en -consumptie.
Zo framet de industrie het peukenprobleem zorgvuldig. Volgens haar betekent het dat de individuele roker verantwoordelijk is (hij gooit zijn peuk op de grond). De oplossingen die de industrie aandraagt voor het peukenprobleem focussen dan ook sterk op de individuele roker, maar zonder hem te bekritiseren of het roken zelf te ontmoedigen.
Typische oplossingen van het peukenprobleem die voor de industrie acceptabel zijn, zijn inzetten op sensibilisatie en educatie, op vrijwillige opruimacties en -programma’s en op de installatie van asbakken in de openbare ruimte.
WHO pleit voor financiële (mede)verantwoordelijkheid van de industrie
Maar de Wereldgezondheidsorganisatie pleitte in een recent rapport wel voor een toepassing van het principe van ‘de vervuiler betaalt’. En stelt ook concrete pistes en aanpakken voor.
Tabaksfabrikanten moeten verantwoordelijk gehouden worden voor de verzameling, het vervoer en de verwerking van ‘tobacco product waste’, naar analogie met andere milieubelastende en -vervuilende producten.
Een maatregel die Wereldgezondheidsorganisatie voorstelt is de verantwoordelijkheid en (hoge) kosten van tabaksafvalbeheer weghalen bij lokale besturen en belastingbetalers en verhalen op tabaksproducenten, - verkopers en rokers. Andere maatregelen zijn het verscherpen van de normering van tabaksproducten in functie van minder afval, en de uitwerking van verdere milieuwetgeving met betrekking tot productie, transport, gebruik en afval van tabaksproducten.
Dé oplossing voor het peukenprobleem? Stoppen met roken!
Laten we niet vergeten dat er een logisch verband is tussen meer tabakscontrole - minder jongeren die beginnen roken en meer volwassenen die stoppen - en milieubescherming.
Hoe het tabaksafvalprobleem best aanpakken en het peukenprobleem oplossen? In de eerste plaats door meer in te zetten op stoppen met roken.
Stoppen met beleggen in tabak
Tabak en duurzame ontwikkeling zijn onmogelijk te combineren, en dan gaat het over veel meer dan het milieu.
Eind september wordt in het gebouw van de Verenigde Naties de Tobacco Free Finance Pledge gelanceerd, een oproep aan banken en investeringsmaatschappijen om te stoppen met tabaksbeleggingen
Geef rokers zonder stopintentie ook stopadvies en hulp
De beste rookstophulp die verkrijgbaar is, is een combinatie van gedragsmatige rookstopbegeleiding en ondersteuning met rookstopmedicijnen. We gaan er dan vaak ook vanuit dat de roker moet gemotiveerd zijn om een rookstoppoging te ondernemen. Maar nu blijkt dat ook aan rokers die aangeven nog niet klaar te zijn om te stoppen deze vormen van hulp mogen aangeboden worden. Want ze werken voor hen even goed.
Wel zijn deze effectieve vormen van hulp duurder voor hen. Meer onderzoek daarover is nodig. Zo kan het mogelijke verschil in de intensiteit van behandeling tussen de verschillende groepen rokers in kaart gebracht worden. En de strategieën die kunnen gebruikt worden om rokers die niet klaar zijn om te stoppen te overtuigen om toch een stoppoging te doen.
Op basis van dit onderzoek wordt alvast aanbevolen om de klinische aanbevelingen voor de potentieel grote en te weinig aangesproken groep van ‘Smokers Not Ready To Quit’ te updaten.
Welke boodschap over stoppen met roken kun je geven?
Welke boodschap over stoppen met roken kan je zelf geven aan de rokers in je bedrijf, gemeente, school en in de zorg?
Het Vlaams Instituut Gezond Leven werkte met de beroepsgroepen, Logo’s, universiteiten en mutualiteiten deze boodschap uit. Daarin wordt verwezen naar de aanbevolen en wetenschappelijk onderbouwde manieren van stoppen en naar de kwaliteitsvolle hulp die in Vlaanderen beschikbaar is, maar ook naar de wijze waarop de e-sigaret kan gebruikt worden binnen rookstophulp.
Bij het ontwikkelen van deze boodschap werk rekening gehouden met verschillende factoren: de keuzevrijheid van de roker, de verhoogde kans op stoppen door de beste rookstophulp te gebruiken, het proces dat stoppen met roken is, het socio-economische profiel dat met roken samenhangt enz.
IQOS: schadelijkheid voor gezondheid opnieuw vastgesteld
De IQOS- de naam staat voor I Quit Ordinary Smoking - is een nieuw tabaksproduct waarin tabak niet wordt verbrand maar verhit. Hoe werkt dit ‘heat-not-burnproduct’? Speciale sigaretten (Heets of Heatsticks) gaan in de IQOS (een apparaatje) waarna er verhitting plaatsvindt en de roker de vrijgekomen rook inhaleert.
Nieuw Amerikaans onderzoek toont nu aan dat in ratten waarden van verhoogde levergiftiging aangetroffen worden. Hoger dan bij het gebruik van gewone sigaretten.
IQOS is geen alternatief voor roken
De IQOS ligt al langer onder vuur. In ons land is het product niet op de markt en we hopen, samen met onze partnerorganisaties, dat dit ook zo blijft.
De tabaksfabrikant als nicotinedealer
Op basis van ‘nieuwe’ producten die op de markt komen – e-sigaret, heat-not-burn, … - kennen de tabaksfabrikanten zichzelf graag een andere rol toe voor de toekomst, die van respectabele nicotinedealers.
Nieuw onderzoek toont aan dat de industrie er al decennialang alles aan doet om bij wetenschappers en het algemene publiek de voordelen van nicotine te promoten.
