Laatste ontwikkelingen rond tabak
Blijf op de hoogte van de laatste nieuwtjes en achtergronden over tabak. Het Vlaams Instituut Gezond Leven geeft je elke 4 maanden een update. Ontdek de laatste ontwikkelingen in de nieuwsbrief of lees ze hier.
Rookvrije ziekenhuizen, ook bij ons?
Steeds meer ziekenhuizen in het buitenland worden volledig rookvrij, zowel binnen als buiten.
Nederlanders en Britten gaan ervoor
In Nederland bestaat het plan om alle ziekenhuizen rookvrij maken tegen 2025. Alle universitaire ziekenhuizen en 50% van de andere ziekenhuizen zijn het vandaag al (deze cijfers werden vermeld tijdens een recente webinar van organisatie Pharos).
In het VK zien we die trend ook. Uit een onderzoek van Public Health England in 2019 bleek dat nog één derde van de ziekenhuizen roken toeliet op het domein. De National Health Service (NHS) wilde volledige rookvrije sites tegen 2020. Dat zal niet lukken, maar de evolutie is wel gunstig. Een nieuw voorbeeld: verschillende ziekenhuizen in Leeds bannen sinds begin september roken zowel binnen als buiten.
Bij de implementatie van de nieuwe regels vroeg een woordvoerder van het ziekenhuis aan rokers om het personeel met het nodige respect te behandelen wanneer hen gevraagd wordt om niet te roken.
Pilootproject van Gezond Leven
85% van de Belgen is voorstander om campussen van ziekenhuizen rookvrij te maken. Gezond Leven is daarom gestart met een pilootproject in een tiental ziekenhuizen. Eerste doel: samen met een werkgroep in het ziekenhuis het rookbeleid verder uitwerken. Op die manier, stap voor stap, werken we samen toe naar een rookvrij ziekenhuis.
Er wordt gekeken naar wat de ziekenhuizen vandaag al doen op het vlak van educatie en sensibilisering, de aanpassing van hun omgeving, regels en afspraken en het aanbod rond rookstop. Op basis van de huidige invulling van die vier strategieën worden daarna nieuwe prioriteiten en doelstellingen vastgelegd.
Heel wat ziekenhuizen doen al losse acties, maar we streven op termijn naar een consistent en duurzaam rookbeleid. Het betrekken en opleiden van verschillende zorgverstrekkers in het ziekenhuis is daarbij een must, net als het belang van het uitstralen van een niet roken-omgeving, het introduceren en toepassen van duidelijke afspraken en regels en het voorzien van een uitgewerkt rookstopaanbod (gedragsmatige begeleiding en rookstopmedicatie/NRT).
Een systematische review over het aanmoedigen van stoppen met roken tijdens en na de ziekenhuisopname bevestigt het belang van dit laatste door aan te tonen dat laagdrempelige contactmomenten (fysiek of online) in combinatie met medicatie zorgen voor een hoge succeskans.
In 2021 zullen zorginstellingen een beroep kunnen doen op informatie en ondersteuningsmaterialen om hun rookbeleid uit te werken.
Heb je ondertussen al vragen of interesse om het rookbeleid in je zorginstelling verder uit te werken? Neem dan contact op met Gezond Leven: stuur een mailtje naar katrijn.vandamme@gezondleven.be.
Tabakstop lanceert nieuwe tv-campagne
Tabakstop, de rookstoplijn van Stichting tegen Kanker, heeft een nieuwe tv- spot gemaakt die je nog tot 4 oktober op de Vlaamse tv-zenders kan zien. In de vorige spot werd verwezen naar het nummer op het pakje om zo de kennis van Tabakstop te vergroten. Nu is de boodschap “niet opgeven en blijven proberen”. En ook: met de hulp van een tabakoloog lukt het beter. Doel: herval normaliseren en rokers die willen stoppen hoop geven.
De tabakologen van Tabakstop worden ook in the picture gezet. De anonieme stemmen krijgen een gezicht.
Meerdere stoppogingen doen is normaal
Elke roker heeft een eigen verhaal, heeft een verschillend aantal rookstoppogingen ondernomen en heeft zijn of haar redenen om terug te beginnen roken. Dat is voor de meeste rokers de normale weg: ze moeten meerdere pogingen ondernemen voor ze definitief kunnen stoppen. De campagne heeft als boodschap dat hervallen na een rookstop normaal is en dat je daar de moed niet mag door verliezen.
Rol van de tabakoloog
De spot focust ook op de hulp van een tabakoloog. Die kan ervoor zorgen dat de slaagkans om blijvend te stoppen verhoogt. Een tabakoloog luistert, adviseert en helpt rokers om een middel te kiezen dat het best bij hen past. Een tabakoloog kan de roker begeleiden naar een rookvrij leven.
De helft van de deelnemers die de telefonische rookstopbegeleiding bij Tabakstop volgt, is gestopt met roken op het einde van de begeleiding. Na 6 maanden en na 1 jaar zijn respectievelijk 21% en 18% van de deelnemers nog ex-rokers. Meer info op www.tabakstop.be of telefonisch op het nummer 0800/111 00 (van 15-19u).
Roken en corona: update
In december 2019 werden we voor het eerste geconfronteerd met het SARS-CoV-2-virus, kortweg corona. Er zijn vandaag enkele systematische reviews beschikbaar over de link tussen roken en corona. Daaruit blijkt dat rokers meer kans hebben op ernstige complicaties als ze ziek worden door corona. Of rokers meer kans hebben om besmet te worden door corona is nog niet duidelijk.
Een systematische review en meta-analyse besluit dat huidige rokers een hoger risico hebben op ernstige COVID-19, net als patiënten met een rookgeschiedenis. Voor die laatsten bestaat ook een hoger risico op ziekenhuissterfte, een slechtere ziekteprogressie en een hogere kans om beademd te moeten worden.
Een andere systematische review en meta-analyse, die bijna 33.000 COVID-19-patiënten omvat waarvan 25% rookt of gerookt heeft, toont aan dat onderliggende ademhalingsziekten, en meer bepaald COPD, en roken geassocieerd zijn met ernstige of kritieke COVID-19-uitkomsten.
Roken is geen beschermende factor bij de ontwikkeling van corona
Nog een meta-analyse stelt dat er onder de huidige gehospitaliseerde COVID-19-patiënten opvallend weinig rokers zijn. Gehospitaliseerde rokers hebben een hogere kans op een slechte uitkomst dan niet-rokers, maar een lagere kans dan voormalige rokers.
Roken kan volgens deze studie niet beschouwd worden als een beschermende factor voor COVID-19. Dat werd nochtans recent besloten door een aantal Franse onderzoekers, maar ook al weerlegd door Gezondheid en Wetenschap. Maar de onderzoekers vinden wel dat de hypothese dat nicotine een beschermend effect zou kunnen hebben bij COVID-19 verder onderzocht moet worden.
Link tussen roken & vapen en corona bij jongeren?
Uit een Amerikaanse survey bij jongeren en jongvolwassenen (13-24 jaar) blijkt volgens de auteurs dat e-sigaretgebruik en dubbel gebruik van e-sigaret en tabak onderliggende risicofactoren zijn voor COVID-19. Een correcte conclusie? Er is immers ook grondige kritiek op de studie.
FAQ over roken/vapen en corona
We hebben onze fiches over roken/vapen en corona geüpdatet. Lees hier een antwoord op al je vragen over corona en roken.
Heated tobacco: advies van Hoge Gezondheidsraad en WHO
Recent publiceerde de Hoge Gezondheidsraad (HGR) een nieuw advies over ‘heated tobacco’, waaraan Gezond Leven meewerkte.
In heated tobacco-producten wordt tabak niet verbrand maar verhit. Volgens de tabaksproducenten zijn ze daarom minder schadelijk voor de gezondheid, maar dat spreken zowel de HGR als de WHO tegen. Een bekend voorbeeld van ‘verwarmde tabak’ is de IQOS van Philip Morris. Momenteel zijn deze producten nog niet verkrijgbaar op de Belgische markt.
Hoge Gezondheidsraad
De HGR wijst erop dat heated tobacco-producten “een gunstiger toxiciteitsprofiel lijken te hebben dan hun klassieke tegenhangers”, maar dat ze “toch niet als risicoloos mogen worden beschouwd”. Het is onzeker welke toxische effecten er zijn op korte en lange termijn, welke toxische effecten gepaard gaan met dubbelgebruik van heated tobacco en de klassieke sigaret. En de HGR beklemtoont ook dat er erkende rookstopmiddelen, zoals nicotinevervangers, bestaan.
Om al die redenen mag het gebruik van heated tobacco volgens de HGR niet worden aangemoedigd (bv. via gunstige fiscale maatregelen) en moet de bestaande wetgeving voor sigaretten ook worden toegepast op deze nieuwe tabaksproducten.
Wereldgezondheidsorganisatie
Ook de WHO vraagt in een recent statement om de IQOS, die tabak bevat, als een tabaksproduct te zien waarop de FCTC – het internationale antirookverdrag – van toepassing is.
Volgens de WHO betekent gebruik van deze producten geen verminderd risico voor de volksgezondheid. Daarmee reageert de WHO onder meer op de recente beslissing van de Food and Drug Administration (FDA), die Philip Morris toelaat in reclame-uitingen te stellen dat de IQOS minder schadelijk voor de gezondheid is (de FDA voegde er echter ook aan toe dat de IQOS en aanverwante producten niet veilig zijn of het stempel ‘FDA approved’ mogen krijgen).
