Bravo voor de durf van minister Vandenbroucke!
Deze week kondigde minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid Frank Vandenbroucke een reeks maatregelen aan om tot een rookvrije generatie te komen en stoppen met roken aan te moedigen. Een aantal maatregelen was eerder al vastgelegd, nu is ook duidelijker hoe de regering ze zal implementeren.
De durf die minister Vandenbroucke hier tentoonspreidt, zal onmiskenbaar een impact hebben op het rookstopgedrag. En op de verdere verspreiding van de sociale norm van niet roken. Bij het Vlaams Instituut Gezond Leven staan we achter de sterk stijgende prijzen, de strengere controles van de verkooppunten die al te vaak tabaksproducten aan minderjarigen verkopen, het uitstalverbod voor tabakssigaretten, het plan om de tabaksverkoop in de grote supermarkten sneller te verbieden, het stimuleren van rookvrije omgevingen voor kinderen enz. Maar we hebben ook enkele bedenkingen.
Als het over de e-sigaret en jongeren gaat, delen we de voorzichtigheid die de minister beklemtoont. Wij willen ook niet dat jongeren verslaafd raken aan nicotine. Onder andere omdat ook kwetsbare jongeren, die méér roken en vapen, recht hebben op een nicotinevrije start. We staan achter het plan om de bij jongeren relatief populaire wegwerpmodellen wettelijk te verbieden, liefst zo snel mogelijk. Maar het verhaal over jongerengebruik behoeft ook meer nuancering, zoals we recent duidelijk maakten in onze bijkomende analyses van de cijfers van de Leerlingenbevraging.
In het algemeen wordt de e-sigaret als het gaat over volwassen rokers niet positief genoeg benaderd. De opportuniteiten voor rokers krijgen onvoldoende aandacht van de minister. Het advies van de Hoge Gezondheidsraad over de e-sigaret bevestigt wél de rol van de e-sigaret als beter alternatief voor het roken van tabak en als rookstopmiddel. Het aangekondigde uitstalverbod voor e-sigaretten is een vorm van nudging die we niet graag zien. Waarom volwassen rokers nog meer ontmoedigen om kennis te maken met de e-sigaret? Ze hebben er nu al een negatief beeld en een foute risicoperceptie van. Terwijl dit voor hen een lager risicoproduct is. En ook: moeten vapeshops straks met lege winkels werken? Zeer positief is evenwel dat er beslist werd om een aanzienlijk prijsverschil te handhaven tussen gerookte tabak en de e-sigaret(vloeistoffen). Dat is toch een stimulans voor de roker.
Laagdrempelige rookstophulp
Om tabaksgerelateerde gezondheidsongelijkheden terug te dringen, moeten ook de overblijvende groepen rokers méér in beeld komen. Zo moeten stimulansen om te stoppen met roken, zoals hogere prijzen, samengaan met meer laagdrempelige rookstophulp. En niet alleen de medisch-psychologische hulp die een minderheid van de rokers wil gebruiken. Ook hier kan de e-sigaret een cruciale rol spelen. Dat de e-sigaret rokers aanspreekt, toont de recentste Preventiebarometer van Sciensano. Bij de groep die een hulpmiddel wil gebruiken, bleek de e-sigaret het populairst, na de hulp van de huisarts of apotheker. En dat terwijl 65% van de rokers vandaag foutief geïnformeerd is over de e-sigaret, volgens de Rookenquête van Stichting tegen Kanker. Van de efficiënte rookstopmiddelen is de e-sigaret ook de enige die een aangetoonde impact heeft op populatieniveau. Bovendien is ze een beter alternatief voor de vele rokers zonder stopintentie die Vlaanderen vandaag telt.
Het zijn noodzakelijke bemerkingen. Maar de minister zet wel enorme stappen vooruit in de strijd tegen roken.
